owczarki australijskie - aussies - australian shepherds

[HSM]

Informacje ogólne o laboratorium

Slovgen jest słowackim laboratorium oferującym szereg badań dla psów, kotów i ptaków. Od lat jest popularnym miejscem, gdzie hodowcy i właściciele zwierząt z Polski decydują się wykonac interesujące ich testy. Ta aktrakcyjność jest pochodną kilku czynników:
-przede wszystkim niskich cen [Nie da się ukryć, że oferta Slovgenu była i wciąż pozostaje konkurencyjna cenowo, choć z biegiem czasu utraciła część swoich silnych punktów...],
-dużej ilości oferowanych testów [W jednym miejscu do niedawna można było zamówić i wykonać niemal wszystkie aussikowe testy.],
-bliskości geograficznej i kulturowej [Wysyłka próbek (czy to w postaci szczoteczek, czy nawet probówek z krwią) nie jest ani kłopotliwa, ani kosztowna, a skorzystanie ze zwykłych usług pocztowych nie naraża zainteresowanych na nadmiernie wydłużony czas transportu. Także kontakt z prowadzącą laboratorium nie nastręcza żadnego problemu. Stąd wrażenie, że to laboratorium nie jest specjalnie daleko, a Bratysława, to miejsce gdzieś na południu Polski.] .

Bezpośrednim geograficznym konkurentem Slovgenu jest oczywiście czeska Genomia i jej słowacki partner Dajbych (znany szerzej jako prcdtest.com; wyorzystywany do ominięcia ograniczeń patentowych w testach prcd-PRA, ale nie tylko...). Jednak ich ceny są już zauważalnie wyższe niż słowackie. Dlatego cenowych konkurentów Slovgenu należy raczej szukać wśród laboratoriów słoweńskich i chorwackich - jak Eurovetgene czy AnimaLabs. Zresztą z Eurovetgene Slovgen współpracuje od jakiegoś czasu, chcąc załatać "dziurę" po usuniętym z własnej oferty teście CEA. Ci, którzy szukają jeszcze tańszych rozwiązań, muszą skierować swe kroki raczej na Wschód - np. w stronę bezkonkurencyjnego rosyjskiego Zoogenu.

Nic więc dziwnego, że Slovgen - jak podejrzewam - został gruntownie przetestowany (indywidualnie i grupowo) nie tylko przez brać ozikową, ale także posiadaczy innych psów z Polski. W tej sytuacji niniejszy opis może się wydać niepotrzebny. Niemniej jednak warto by nowe osoby mogły znaleźć w jednym miejscu kilka istotnych uwag, zwłaszcza, że samo laboratorium cały czas się zmienia - co do oferty i organizacji zamówień.

Slovgen mieści się w Bratysławie, od niedawna pod nowym adresem (Ilkovičova 8 zamiast wcześniejszego Dúbravská cesta 21) - dlatego, jeśli ktoś chciałby skorzystać ze starych formularzy zamówienia, powinien zwrócić uwagę na tę zmianę. Wszelkie informacje dla klientów są dostępne na stronie laboratorium (większość treści - choć nie wszystko - z tłumaczeniem na j. angielski), a bezpośredni kontakt z osobą odpowiedzialną za działalność całego tego przedsięwzięcia - Marcelą Bielikową jest możliwy za pośrednictwem maila bielikova@slovgen.sk bądź alternatywnie slovgen.dnalab@gmail.com. Zapewniam, że jest to kontakt szybki i rzeczowy. Podpis Marceli widnieje także na dokumentach wydawanych przez laboratorium.

Oferta testów

Oferta badań w Slovgenie jest naprawdę szeroka. Jeśli dodać do tego możliwość składania testów w pakiety, to liczba mozliwych kombinacji rośnie jeszcze bardziej... Nawet tabelka na stronie laboratorium nie zawiera wszystkich tych pozycji, dlatego poniższe zestawienie jest kompilacją z trzech oficjalnych cenników (tabelka na stronie, cennik w pliku PDF, cennik w pliku Excela). Dla niewymienionych niżej pakietów i złożeń badań - jeśli tylko jest taka potrzeba - radzę pytać bezpośrednio Marcelę Bielikową. Jestem z zasadzie pewien, że każdy zestaw (ze składników poniżej) jest możliwy...

Warto też pamiętać, że Slovgen jest - oczywiście poza komercyjnym wymiarem - miejscem pracy naukowców. I nie chodzi bynajmniej o stopień naukowy Bielikowej , ale o wykorzystanie infrastruktury laboratorium do różnych badań... Nawet jeśli nie są one specjalnie nowatorskie, a sama szefowa laboratorium publikuje raczej teksty w ujęciu statystycznym, a nie odkrywczym, to naukowy wymiar działalności Slovgenu bądź "w Slovgenie" jest odczuwalny dla samych kilentów. Część testów jest oferowana w ramach projektów badawczych/grantów. W tej chwili (zgodnie z informacjami na stronie) realizowane są cztery - patrz zakładki opisane słowackim określeniem "Výzva" - w tym dwa interesujące posiadaczy ozików: MDR1 i prcd-PRA. Dzięki czemu testy moga mieć cenę niższą niż gdzie indziej. Do zeszłego roku taki sam status miał choćby test CEA. Prawdopodobne, że mógł byc oferowany w Slovgenie wyłącznie z uwagi na prowadzone badania (w dodatku w bardzo korzystnej cenie). Niestety "výzva ukončená" i CEA z własnej oferty laboratorium wypadło. W zastępstwie (zapewne w odpowiedzi na zapytania klientów) Slovgen podjął współpracę i oferuje test CEA wykonywany u partnera w Mariborze.

oferta i ceny zweryfikowane zgodnie ze źródłami na 08.03.2016; każda pozycja zawiera trzy ceny: pierwsza dla zamówienia dot. od 1 do 5 próbek, druga dla zamówienia dot. 6 i więcej próbek, trzecia dla zamówień dot. próbek przechowywanych przez laboratorium - patrz też uwagi dot. składania zamówień i płatności za badania!

testy z listy ASHGI:

1. HC(HSF4) 38/33/28 EUR
   
2. CEA 60/60/60 EUR (test fizycznie wykonywany przez chorowackie Eurovetgene; osoby zainteresowane wyłącznie CEA mogą samodzielnie zamówić ten test w Eurovetgene; skorzystanie ze Slovgenu jako pośrednika ma sens, jeśli nie chcemy wysyłać próbek dalej niż na Słowację lub poza CEA zamawiane są inne testy, które w Slovgenie są tańsze niż u partnera - wówczas w Bratysławie z próbki zostanie wyizolowany materiał do badań na miejscu oraz do przesłania do Mariboru, ale to już nie będzie zmartwieniem klienta; dla tego testu wyjątkowo należy dostarczyć laboratorium co najmniej 4 szczoteczki cytologiczne lub min. 3 ml krwi EDTA)
   
3. prcd-PRA 35/30/25 EUR
   
4. MDR1 30/25/20 EUR
   
5. CMR1 35/30/25 EUR
   
6. HUU 38/33/28 EUR
   
7. NCL6 38/33/28 EUR
   
8. DM (wcześniej test na DM znajdował się w ofercie laboratorium, jednak z uwagi na roszczenia licencyjne Laboklinu nie jest już dostępny; natomiast pozostający w cenniku test DM z dopiskiem "BSP" w cenie 35/30/25 EUR dotyczy wyłącznie berneńczyków - badana jest mutacja c.52A>T zaobserwowana wyłącznie w tej rasie, występująca obok, ale nie zamiast występującej w innych rasach mutacji c.118G>A)
   
9. vwDI 35/30/25 EUR
   
10. vWDIII 35/30/25 EUR (to badanie w Slovgenie jest dostępne w wersji dla szelciaków - badana jest mutacja wiązana z vWDIII u owczarków szetlandzkich - ale skoro samo ASGHI nie "może się zdecydować" o którą mutację im chodzi, to pozwoliłem sobie wyłuskać także to badanie z cennika...)
    
11. Locus B 40/35/30 EUR
    
12. Locus D 36/31/26 EUR
    
13. Locus M 30/25/20 EUR
    
14. Locus E (allel e) 36/31/26 EUR
    
15. Locus E (allel Em) 36/31/26 EUR
    
    testy nieumieszczone na liście ASHGI, ale właściwe ozikom:
    
16. MH 38/33/28 EUR
    
17. NBT 36/31/26 EUR
    
18. Locus A 40/35/30 EUR (pełne typowanie alleli)
    
19. Locus K 36/31/26 EUR
    
20. Locus S 36/31/26 EUR
    
    testy spoza listy ASHGI, niekojarzone z ozikami - tu mam w zasadzie na myśli jeden test (z nieznanych dla mnie powodów przez niektórych hodowców fundowany ozikom):
    
21. PLL 35/30/25 EUR
    
    i pakiety zawierające powyższe:
    
22. HC(HSF4) + MDR1 53/48/43 EUR
    
23. HC(HSF4) + prcd-PRA 58/53/48 EUR
    
24. HC(HSF4) + prcd-PRA + MDR1 78/73/68 EUR
    
25. HC(HSF4) + MDR1 + NBT 79/74/69 EUR
    
26. MDR1 + prcd-PRA 50/45/40 EUR
    
27. MDR1 + vWDI 50/45/40 EUR
    
28. MDR1 + NBT 51/46/41 EUR
    
29. MDR1 + Locus B 55/50/45 EUR
    
30. MDR1 + NBT + Locus B 81/76/71 EUR
    
31. prcd-PRA + Locus D 56/51/46 EUR
    
32. MH + vWDI 63/58/53 EUR
    
33. MH + HUU + vWDI 86/81/76 EUR
    
34. Locus B + Locus E (allel e) 61/56/51 EUR
    
35. Locus B + Locus E (allel e) + Locus D 87/82/77 EUR
    
36. inne niż wymienione pakiety "kolorystyczne" - pierwszy Locus w standardowej cenie, drugi i kolejne w cenie obniżonej o 10 EUR

Rejestracja, składanie zamówień, płatność i wysyłka próbek

1. Slovgen jest niezwykle elastyczny, co zresztą wielokrotnie doceniali polscy właściciele ozików, organizując akcje wspólnych (grupowych) zamówień. Wprawdzie wiele laboratoriów oferuje system zniżek zależny od ilości nadesłanych próbek, ale nie sądzę, by powszechną praktyką było gdzie indziej zaliczanie do puli zamówienia grupowego próbek nadsyłanych indywidualnie, pojedynczo przez poszczególnych właścicieli psów, kierując się tylko wskazówkami i nadesłaną jeszcze przez kogoś innego listą uczestników. Zazwyczaj laboratoria nie są aż tak łaskawe i do rabatu wliczają raczej próbki dostarczone jedną przesyłką. Inna sprawa, że czasem mnie zastanawiało, jak Bielikowa się nie pogubi w tych grupowych zamówieniach (wysłać szczoteczki pod różne adresy, pilnować dostarczenia próbek z różnych adresów i w końcu naliczyć łączną opłatę z uwzględnieniem rabatów ). Tu widać najlepiej elastyczność i doskonały kontakt z laboratorium.
   Wprawdzie dla indywidualnych klientów próg ustalony dla cen z rabatem - to jest minimum 6 próbek - nie jest najszczęśliwszy, bo samemu raczej trudno zapewnić taką liczbę badanych zwierząt, ale z pomocą znajomych nie jest to już niewykonalne. UWAGA! Za każdym razem warto dobrze przeliczyć ewentualne korzyści, ponieważ rabat z tytułu ilości badanych próbek nie jest maksymalnym upustem dostępnym w Slovgenie. Nawet z pobieżnej analizy cennika łatwo wyciągnąć wniosek, że najniższe ceny dotyczą badań z już przechowywanych w laboratorium próbek. Stąd warto rozważyć scenariusz alternatywny - patrz punkt następny.
   
   
2. Cennik Slovgenu wręcz zachęca do kreatywności przy zamawianiu badań. Koszt testów próbek przechowywanych w laboratorium zawsze jest niższy niż próbek nowo nadesłanych (bez względu na ich ilość - rabat jest większy nawet od zamówień grupowych od 6 próbek wzwyż i co najważniejsze dotyczy nawet pojedynczego zamówienia/pojedynczego testu). Stąd prosty wniosek... Nawet jeśli nie planujemy zamawiać żadnych badań w przyszłości, warto przy pierwszym zamówieniu wstrzymać się i nie zlecać wszystkich interesujących nas testów. Zamówienie na początek najtańszego badania, a po jakimś czasie (np. 2-3 miesięcy) reszty testów z nadesłanej wcześniej próbki będzie tańsze niż zlecenie wszystkiego od razu. Może być nawet tańsze niż udział w grupowym zamówieniu (od 6 próbek wzwyż) - oczywiście przy założeniu, że w ramach tego zamówienia grupowego chcemy zamówić od razu wszystkie interesujące nas testy.
   Szczytem optymalizacji i kreatywności jest natomiast sytuacja, w której bierzemy udział w grupowym zamówieniu (od 6 próbek wzwyż), ale na początek zamawiamy tylko jeden, wybrany, najtańszy w cenniku, interesujący nas test, by resztą domówić później (już samodzielnie), z wykorzystaniem rabatu na badania z przechowywanych w laboratorium próbek. Taniej chyba się już nie da...
   
   
3. Do niedawna jedynym sposobem na zamówienie określonych badań w Slovgenie było przesłanie (wraz z próbkami) wypełnionego formularza. Wciąż jest to podstawowy, ale już nie jedyny możliwy sposób (patrz niżej). Formularze zlecenia badań nie są jakoś skomplikowane i podejrzewam, że nie stanowiłoby żadnego problemu wykorzystanie tych w j. słowackim, ale nie jest to konieczne, bo laboratorium udostępnia też wzory angielskojęzyczne. Teoretycznie do każdego badania dostępny jest odrębny formularz - do pobrania bądź ze strony ze wszystkimi drukami, bądź też z podstron poświęconych poszczególnym testom (choć przyznaję - nie każda taki formularz zawiera). Można też skorzystać z druku uniwersalnego (zwłaszcza jeśli chcemy zamówić kilka różnych badań), gdzie musimy określić interesujące nas testy. Uniwersalne druki są dostępne w dwóch wersjach - plik Worda (z możliwością edycji) oraz plik PDF (do wydruku i wypełniania odręcznie). Poniżej przykład:
   kliknięcie w obrazek niżej prowadzi do wersji z możliwością powiększenia (dot. to także innych obrazków w tej wiadomości, zamieszczonych w kolejnych punktach)
   
   
   
4. Dla badań zamawianych z próbek wcześniej nadesłanych i przechowywanych w Slovgenie nie trzeba nawet wysyłać drukowanego formularza. W moim przypadku wystarczające okazywało się uzupełnienie pliku Worda, wydrukowanie formularza i ponowne go zeskanowanie już z naniesionym podpisem tak, by przesłać mailem plik z naniesionymi wszystkimi informacjami.
   
   
5. Laboratorium udostępnia także dodatkowy formularz potwierdzenia pochodzenia próbki (plik Worda/PDF). Weterynarz pobierający krew lub komórki nabłonkowe na szczotki cytologiczne może swoim podpisem i pieczątką potwierdzić, że pochodzą od określonego zwierzęcia, którego dane zweryfikowano przed pobraniem (sprawdzono mikroczip bądź tatuaż). Formularz ten nie jest obowiązkowy i jego dołączenie do przesyłki zależy wyłącznie od zamawiającego. Warto też zauważyć, że do tej pory na dokumentach wydawanych przez laboratorium nie znajdowała się żadna adnotacja odnośnie do okoliczności pobrania badanego materiału - bez względu na dostarczenie lub niedostraczenie formularza potwierdzającego pochodzenie próbki. W przypadku formularzy zlecenia wykonania profilu DNA i badania pokrewieństwa zwierząt oświadczenie weterynarza jest częścią druku i musi zostać uzupełnione.
   
   
6. Od niedawna Slovgen testuje nowy system zamówień. Można podejrzewać, że docelowo zastąpi on drogę mailową i papierowe formularze. Wszyscy zamawiający obecnie (w tradycyjnej, papierowej wersji) badania w Slovgenie mają zakładane konta w bazie SlovgenDB. Taki profil może też założyć osoba zupełnie nowa, która nawet nie przesłała formularza. Baza zawiera poza danymi klienta (profil klienta) informacje o próbkach (każda fizyczna, nadesłana próbka stanowi osobny rekord) i zamówionych badaniach (powiązanych z konkretnymi próbkami). Z poziomu serwisu można zamówić nowe testy (definiując nową lub wybierając już dostarczone próbki), śledzić status złożonych zleceń i pobrać wyniki wykonanych badań. Całość wydaje się przejrzysta i nieprzeładowana formą. Należy mieć nadzieję, że będzie tylko ułatwiać korzystanie z oferty laboratorium.
   Osoby korzystające z usług Slovgenu wcześniej znajdą w nowym serwisie swoje dane i stare zamówienia, choć - trzeba przyznać - nie zawsze zmigrowane w sposób kompletny. Na przykład na trzy złożone przeze mnie zlecenia (które w systemie widnieją jako 4 rekordy - najstarsze z nich rozbito na dwie pozycje) w trzech przypadkach brak jest wyników/protokółów (w dwóch z adnotacją "Not published", w jednym z adnotacją "Not yet analyzed" - choć papierowe dokumenty od dawna leżą sobie w domowym, psim segregatorze). Przykładowe zrzuty ekranowe bazy SlovgenDB poniżej:
   
   strona główna SlovgenDB, dostępna po zalogowaniu
   
   
   formularz umożliwiający złożenie nowego zlecenia
   
   
   historia zleceń
   
   
   wyniki badań (dla zrealizowanych zleceń), z możliwością pobrania certyfikatu w pliku PDF
   
   
   lista powiązanych z profilem próbek (próbki wcześniej przesłane i przechowywane przez laboratorium mogą być użyte przy definiowaniu nowego zlecenia)
   
   
   
7. Laboratorium przyjmuje materiał na szczoteczkach cytologicznych (2 szt.) bądź w formie krwi EDTA (1-3 ml). Od stycznia 2015 nie są przyjmowane próbki na wacikach cytologicznych - jako niezapewniające wystarczającej ilości materiału. Szczoteczki cytologiczne można uzyskać bezpłatnie ze strony laboratorium po założeniu stosownego zamówienia. Z reguły kontakt mailowy i wyrażenie chęci zamówienia konkretnych badań okazywały się wystarczające do uzyskania szczoteczek.
   
   
8. Sporą zaletą Slovgenu jest jego geograficzna bliskość. Nawet korzystając ze zwykłych usług pocztowych (priorytetowe listy polecone czy paczki) nie ma specjalnego ryzyka nadmiernie wydłużonego transportu. Można się pokusić o pobranie i wysyłkę próbek w postaci krwi EDTA, co przy bardziej oddalonych laboratoriach stanowi już pewne wyzwanie. Moja krew pobrana we wtorek rano i od razu nadana (zagraniczny polecony priorytet) w piątek była już w Bratysławie, bez uszczerbku dla zawartości - ostatecznie wykonano z niej 8 testów . To oczywiście żadna gwarancja, że za każdym razem będzie tak samo...
   
   
9. To wprawdzie uwaga standardowa i ma zastosowanie nie tylko do Slovgenu... Należy unikać wysyłki próbek w zbiegu z dniami wolnymi od pracy, świętami. Nie jest najlepiej, jeśli przesyłka trafia na końcową pocztę w piątek, przed weekendem i tam czeka na dostarczenie do poniedziałku. Warto też śledzić stronę laboratorium, na której zamieszczane są informacje o planowanych dłuższych przerwach świątecznych.
   
   
10. Po dostarczeniu próbek na miejsce laboratorium na podany adres mailowy przysyła fakturę, która jest podstawą płatności za badania. Slovgen oferuje dwie metody płatności:
    
    • przelew na rachunek bankowy
      Choć teoretycznie można przesłać pieniądze na jeden z trzech należących do Slovgenu rachunków (w słowackim Tatra Banka lub w Poštová Banka oraz - przeznaczony głównie dla klientów z Czech, ale rozliczany także w EUR - rachunek w czeskim Raiffeisen Bank), to laboratorium zdecydowanie preferuje do przelewów zagranicznych ten w słowackim Tatra Banka. Z polskiego punktu widzenia to w sumie nieistotne, gdyż we wszystkich przypadkach w grę wchodzi znormalizowany europejski przelew transgraniczny SEPA, w polskich bankach niekiedy określany mianem "przelewu europejskiego" - zazwyczaj podlegający stałej, zryczałtowanej opłacie 5-8 PLN. Inaczej niż w przypadku zwykłych przelewów międzynarodowych SWIFT nie należy się obawiać niespodziewanych prowizji po drodze, rozliczanych w dodatku dłuuugo po zrealizowaniu przelewu.
      
    • przelew na konto w serwisie PayPal
      To wygodna forma pozwalająca natychmiastowo przesłać pieniądze dowolnemu użytkownikowi serwisu. Teoretycznie bez opłat (bo tak naprawdę są ukryte w kursach wymiany walut). Do rozważenia przez osoby posiadające konto w serwisie.
    
    
    
11. Laboratorium przechowuje nadesłane próbki, umożliwiając ich wykorzystanie w przyszłości - to już wiemy, chociażby z cennika . Jednak nigdzie nie podaje terminu ich dostępności. Za każdym razem warto się upewnić, że nasza próbka wciąż się nadaje do przeprowadzenia wybranego badania. Nie wykluczone też, że wewnętrzne procedury Slovgenu mimo wszystko określają minimalny, gwarantowany czas przechowywania próbek. Jedną z pozycji cennika jest m.in. wyodrębnienie i przechowywanie materiału DNA. W moim przypadku - jak można zobaczyć w następnym punkcie - próbka przechowywana ponad 2 lata wciąż nadawała się do wykorzystania.
    
    
12. Przykładowe protokoły z wynikami badań (certyfikaty) można obejrzeć poniżej. Pragnę zwrócić uwagę, że obydwa (zgodnie z prezentowaną treścią) dotyczą tej samej próbki (krew pobrana 14.01.2014 r.) nadesłanej do laboratorium 17.01.2014 r. Natomiast odstęp między samymi badaniami wynosi ponad dwa lata: pierwsze badanie wykonano 21.01.2014 r., drugie 09.02.2016 r. To najlepszy przykład na wykorzystanie raz przesłanej próbki i "wyciśnięcie z niej ostatnich soków", a podejrzewam, że to nie wyczerpuje wszystkich dostępnych możliwości... Ta próbka dalej tam leży i wciąż można coś przetestować. Dodatkowo w momencie składania pierwszego zamówienia jedynym numerem rejestru, jakim dysponowałem, był numer rejestracji oddziałowej suki (rodowód "się robił", więc jego numer nie był jeszcze znany). Natomiast protokoły późniejszych badań - mimo że numer rodowodu był już znany i umieszczany w formularzach zamówień - powielają wyłącznie informacje z pierwszego zamówienia, pomijając "zdobyte z czasem" numerki .
    
    

Jeżeli jesteś zainteresowana/y ofertą innych laboratoriów, możesz przeczytać mój (podobny w formie i treści) opis:

• rosyjskiego laboratorium Zoogen,
  
• brytyjskiego laboratorium Animal DNA Diagnostics

lub skorzystać z zestawienia różnych laboratoriów na świecie w ozikowo-testowo-labowej tabelce - adres w stopce moich wiadomości.
_________________
testy genetyczne dla aussików

[Reklama]